فرش ایرانی فارغ از کاربردی که برای پوشانندگی دارد به عنوان یکی از جلوه‌های زیبایی بخشی و فضاسازی برای منازل نیز استفاده می‌شود. اما یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین نقوش طراحی در فرش ایرانی، ترسیم لچک و ترنج است.
منشا طراحی لچک و ترنج در فرش
طرح لچک و ترنج از زمانی در فرش ایرانی جا خوش کرد که نقوش گلستان و باغ در فرش ترسیم شد. برخی از کارشناسان و شرق شناسان معتقدند ریشه این طرح به صحافی و طراحی روی جلد قرآن‌ها و کتاب‌های نفیس برمی‌گردد.
نقشه پردازان فرش نیز با اقتباس از این نقوش به ترسیم لچک و ترنج روی فرش و قالیچه‌های ایرانی پرداخته‌اند. به هر حال طبق آنچه محققان کشف کرده‌اند از قرن نهم و دهم هجری، این طرح به کار گرفته شده است و از زمان شاه عباس تاکنون این طرح برای قالی بافی در مناطق مختلف ایران جانی تازه گرفته است.
در گذشته نقش فرش را با دست می‌کشیدند. یعنی هنرمندان نقشه پرداز با توجه به طرح کلی فرش اقدام به منعکس کردن آن روی کاغذهای شطرنجی می‌کردند.
معرفی طرح لچک و ترنج
ترسیم لچک و ترنج همواره تقاضای زیادی از سوی قالی بافان دارد و به عنوان طرحی معروف، زیبا و بسیار سنتی از دیرباز تا کنون معرفی شده است.لچک در فرهنگ ما ایرانی‌ها به طرح‌های مثلثی گفته می‌شود که معمولا در ابعادی کوچکتر از روسری روی سر زنان برای پوشاندن مو استفاده می‌شد. همین طرح با همین شکل و شمایل هندسی به فرش راه پیدا کرده است.
وقتی حرف از ترسیم طرح لچک و ترنج می‌شود، منظور از لچک همان شکل‌های مثلثی است که در چهار گوشه فرش جا خوش می‌کنند و پیرامون هسته مرکزی که ترنج باشد شکل می‌گیرند. بنابراین اگر مرکز فرش ترنج باشد و اطراف آن با لچک همراه باشد، طرح آن فرش یا قالیچه، لچک و ترنج نامیده می‌شود.
ترنج همان شکل گردی است که در مرکز فرش قرار دارد. اندازه و شکل این دایره کل طرح فرش را تحت الشعاع قرار می‌دهد. ترنج گاهی گرد و گاهی بیضی است و یک چهارم از طرح در چهار گوشه ظاهر می‌شود.
ترنج برگرفته از چه نقشی است
ترنج در لغت به معنی میوه بادرنگ است، از دسته مرکبات و نباید آن را با نارنج اشتباه بگیرید، زیرا در ظاهر و خواص هم با هم تفاوت دارند. ترسیم لچک و ترنج در فرش ایرانی به گواه برخی محققان بیانگر زاویه برش همین میوه است که در دل فرش ایرانی جای گرفته، برخی دیگر آن را شمسه یا خورشید می‌دانند و بعضی دیگر معتقدند این نقش حوض است.
اما به طور کلی ترنج فقط در هنر فرش‌بافی ایرانی هویدا نشده است بلکه در گچ‌بری، کاشی کاری، معماری، آینه کاری، صحافی، قلم زنی و دیگر هنرهای اصیل ایرانی نیز پیش از این وجود داشت و با تحقیق و بررسی می‌توان دریافت که این میوه و نقش نزد مسلمانان جنبه ارزشی و مذهبی دارد.
اگرچه هر کدام از اقوام ایرانی طرح‌های مخصوص به خود را در قالی‌بافی داشتند اما ترسیم لچک و ترنج در بسیاری از مناطق ایران رواج داشت، با این حال بیشتر در فرش‌های تبریز و کاشان متجلی شد. در عهد صفوی که اوج شکوفایی هنر ایرانی و اسلامی بود، ترنج جان تازه‌ای در فرش ایرانی گرفت و آثار ارزشمند و زیبای بسیاری بر اساس این نقش در کشورمان شکل گرفت.
بانو بهترین و بزرگترین قالیشویی کرج!
کارخانه قالیشویی بانو کرج با تیمی متخصص، متعهد و آموزش دیده، بهترین و بزرگترین قالیشویی، مبل شویی و خدمات ترمیم فرش در کرج.
بدون دیدگاه